Anatomi insan vücudunun normal şekil ve yapısını, vücudu oluşturan çeşitli organları, bu organlar

arasındaki normal ilişkileri inceleyen bir bilimdir. Makroskobik anatomi ise; insan vücudunun dış şekil

ve yapısını inceleyen anatomi biliminin bir koludur. 

İnsan vücudunun şekil ve yapı bakımından normal olduğunun tesbit edilebilmesi için genel olarak

kabul edilen bir ölçüye ihtiyaç vardır. Bu konuda Makroskobik anotomiden giysi tasarımcıları büyük

ölçüde yararlanmaktadır. Bir giysinin istenilen amaca yönelik tasarlanabilmesi için insan vücudunun

fiziksel özelliklerinin ve oranlarının bilinmesi gerekir.

İnsan vücutları arasında önemli tip farklılıkları bulunmaktadır. Vücut tiplerindeki farklılıkların yanı

sıra aynı tip vücudun bölümleri arasındaki oranlarda da değişimler vardır.

İnsan vücut ve organlarının yapı ve şekil bakımından farklı olması bütün canlılara ait bir özelliktir. Bu

özelliğe ‘Variabilitet’ adı verilir. Variabiliteyi etkileyen üç ana faktör vardır. Bunlar; cinsel farklar, yaş

farkları, ırk farklarıdır (Dere, Oğuz1996:1).

İnsanları yalnız cins, yaş ve ırk ayrımlarına göre gruplandırmak, insan vücudu ve çeşitli organlarının

büyüklük şekil ve yapı bakımından normal sınırlarını çizmek organların ve vücudun çeşitli parçaları

arasındaki oranları belirlemek için yeterli değildir. Aynı topluma ait bireyler arasında bile önemli

farklılıklar görülebilmektedir. Bu güçlüklerin yenilebilmesi için aynı cins, aynı yaş ve aynı ırka ait

insanlar, aralarındaki önemli ayrıntılara göre daha küçük gruplara ayrılarak tanımlanmalıdırlar

(Odar1986:5).

Aynı toplum ve coğrafyada ki insanların fiziksel boyutlarında da belirli zaman aralıklarıyla

değişimler yaşanabilmektedir. Seküler değişim olarak ifade edilen bu farklılaşmanın mevcut ölçü

standartları için de incelenmesi gerekir.

Vücudun dış görünüşüne bakılarak William Sheldon tarafından Somatipleme adıyla bilinen sistemle,

• Endomorfi,
• Mezomorfi,
• Ektomorfi olarak üç tip belirlenmiştir.

Endomorfi (Piknik Tip): Endomorf tiplerin beden yapısı yuvarlak ve yumuşaktır. Kalın

kemikli çabuk şişmanlamaya eğilimli kısa boylu ve sağlam yapılı kişilerdir. Endomorfi vücut

tipine sahip bireyler çok çabuk gelişebilirler ve kısa zamanda yüksek ağırlıklara ulaşabilirler.

Vücutları kütleli ve adaleli olmalarına rağmen iyi şekilli bir vücuda sahip değillerdir. Bu nedenle

yağ almaya yatkın ama yağ atma konusunda zorluk çeken kişilerdir.

Mezomorfi (Atletik Tip): Mezomorf tiplerin kas ve kemik yapıları gelişmiştir, güçlü ve rlık çalışmasına en yatkın vücut tipi bu tiptir. Bu tip vücutlara sahip olanlar geniş bir yapıya sahiptir ve daha adaleli olmaya müsaitlerdir.

Ektomorfi (Astenik Tip): Ektomorf tipler ince, uzun ve narin yapılıdırlar. İnce kemik yapılı uzun ve zayıf adaleli olan insanlardır. Ektomorfi vücut tipine sahip bireylerin güç kazanıp hacim yapmaları uzun zaman gerektirmektedir.

 

İnsan vücut yapısı ve özellikleri incelendiğinde şu farklılıklar görülür;

• Vücut üç boyutludur (en, boy, derinlik).
• Vücut bölümlere ayrılır (beden, baş, kollar, bacaklar).
• Vücut bölümleri arasında orantı vardır.
• Duran vücut ölçüleri ile hareket halindeki vücut ölçüleri farklılık gösterir.
• Vücutlar; kadın, erkek ve çocuk vücutları olarak gruplandırılır.
• Normal vücut yapılarında tipik bireysel farklılıklar görülür.

 İnsan vücut tiplerini Kadın, Erkek ve Çocuk olarak incelendiğinde ise aşağıdaki şekilde  gruplandırılabilir. Bunlar;

 

Kadın Beden Tipleri

Boya Göre:

• Kısa beden tipi

• Uzun beden tipi

• Normal beden tipi

Vücut Tipine Göre:

• Dar basenli bedenler

• Normal basenli bedenler

• Geniş basenli bedenler

 

Erkek Beden Tipi

• İnce uzun beden tipi

• Normal standart beden tipi

• Kısa tıknaz beden tipi

• Şişman göbekli beden tipi

 

Kadın vücutları erkek vücutları ile karşılaştırıldığında vücut oranları bakımından genel olarak şu

farklılıklar görülür:

 

• Kısa boy

• Dar omuz ve göğüs kafesi

• Geniş leğen kemikleri

• Uzun üst beden (düşük kalça)

• Yuvarlak formlar

Çocuk Beden Tipi

• Bebek beden tipi

• Erkek ve kız çocuk beden tipi

• Genç erkek ve genç kız beden tipi (garson tip) Çocukta vücut oranları gelişmiş vücut oranlarından farklılıklar gösterir. Yaşın ilerlemesiyle büyüklerin yapısına doğru değişim gerçekleşir. Çocuk ve genç vücutları aşağıdaki şu özellikleri gösterirler;

• Tam boy ile karşılaştırıldığında büyük bir baş,

• Çeneden göbeğe kadar büyüklere benzeyen uzunluk oranları,

• Tam boy ile karşılaştırıldığında büyüklere oranla daha uzun bir gövde,

• Daha dar bir göğüs kafesi,

• Tam boy ile karşılaştırıldığında kısa kol ve bacaklar.

 

Çocuk vücutlarının gelişimi süresince sadece boyda ve en olarak değil, aynı zamanda orantılarda da, değişme yaşanmaktadır. Erkek çocuklarının da gelişimleri daha geç,ancak kız çocukları ile aynıoranlarda

olmaktadır.

 

VÜCUT ŞEKİLLERİ

 

Üçgen Vücut: Kalça kısmının üst bedene oranla daha geniş olduğu vücut şeklidir.

Ters üçgen Vücut: Omuz ya da göğüs kısmının kalça kısmına göre daha geniş olduğu vücutşeklidir.

• Dikdörtgen Vücut: Göğüs, bel ve kalça ölçülerinin birbirine çok yakın olduğu vücut şeklidir.
• Kum saati Vücut: Göğüs ve kalça ölçülerinin birbirine yakın olduğu ve bel hattının ince olduğu kumsaatine benzeyen vücut şeklidir.  

• Baklava Vücut: Omuz ve kalçaların dar bel hattının ise geniş olduğu vücut şeklidir (Duke; 2006).